مزرعه‌داران شهری بلژیک متوسط باقی می‌مانند
مزرعه شهری در سایت کشتارگاه شهر آندرلکت یک استثناء از پروژه‌های کشاورزی شهری کوچک مقیاس محسوب می‌شود.
تغییرات اقلیمی و رشد شهرها به پروژه‌های کشاورزی شهری کمک می‌کند. این روش در کشور ما متوسط باقی مانده و تأکید روی زنجیره کوتاه است.
در سال‌های اخیر، تمام انواع پروژه‌های کشاورزی شهری به طور ناگهای مانند قارچ ظاهر شدند، این اتفاق در کشور ما نیز رخ داد. معمولا شرکت‌ها نسبتا کوچک هستند که بر موج موفقیت ”زنجیره کوتاه” سوار می‌شوند. این زنجیره در پاندمی کرونا تقویت شد. آنها همچنین به تقویت بافت اجتماعی در همسایگی خود کمک می‌کنند.
مزرعه کشتارگاه در سایت کشتارگاه شهر آندرلخت یک استثناء در مقیاس کوچک است. این مزرعه در سال ۲۰۱۵ توسط استیون برکز معمار بلژیکی بنیان‌گذاری شد و بخشی از شرکت ساخت گلخانه‌های ادغامی (BIGH) محسوب می‌شود. ”مزرعه آکواپونیکس بروکسل” در ۴,۰۰۰ متر مربع (نیمی از محوطه‌ای که شامل گلخانه‌های و یک مزرعه ماهی است) در پشت بام فروشگاه مواد غذایی Foodmet احداث شده است.
پرورش چند محصول
آکواپونیکس یک متد کشاورزی است که از هیدروپونیکس (پرورش گیاهان در آب) با آبزی‌پروری (پرورش ماهی و صدف) تشکیل شده است. BIGH همچنین می‌خواهد این ایده را در سایر نقاط نیز معرفی کند. بکرز می‌گوید: «من اخیرا با یک مشاور املاک تماس گرفتم. او یک سایت ۱۰,۰۰۰ m² را در بروکسل برای یک مزرعه دیگر پیشنهاد داده است.»
ماهیت
- در کشور ما نیز تعداد مزارع شهری بیشتر و بیشتر می‌شود، بخصوص پروژه‌های محلی در مقیاس کوچک
- یکی از بزرگ‌ترین فعالان کشور در این عرصه شرکت BIGH است که شرکت تابعه شرکت فرانسوی ویولیا می‌باشد. فروشگاه‌ها نیز تجربه همکاری با آن را داشته‌اند.
- مزارع فنآوری عمودی به طور ویژه مورد توجه مناطقی با کلان‌شهرها قرار می‌گیرند، مانند آسیا.
در توسعه این طرح‌ها، با گروه فرانسوی ویولیا در زمینه تصفیه آب همکاری مالی صورت گرفته که مالک ۶۰ درصد شرکت است. علاوه بر بروکسل راه‌اندازی این پروژه‌ها در شهرهای آنتورپ، لیل، پاریس و میلان تحت بررسی است. این شرکت در نظر دارد روی پرورش قزل‌آلا رنگین‌کمان (که به آن قزل‌آلا سالمون نیز می‌گویند) متمرکز شود. این ماهی به لحاظ رنگ و طعم شبیه سالمون است.
برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز مانند مزارع شهری به سرعت توسعه یافته‌اند. مزرعه آندرلخت سبزیجات شعبه‌های فروشگاه کارفور را در همان منطقه تأمین می‌کند. فروشگاه‌های رقیب مانند دلهایز و کولریوت پروژه‌های خود را راه‌اندازی نموده‌اند. دلهایز سبزیجات خود را در پشت بام فروشگاه Boondael در شهر ایکسل در مساحت ۳۶۰ m² پرورش می‌دهد و محصولاتش را در فروشگاه خود در طبقه پایین می‌فروشد.
دلهایز همچنین یک پروژه کشاورزی عمودی را نیز برای تولید گیاهان معطر آزمایش کرده، اما به دلیل کمبود شانس موفقیت آن را متوقف نمود. فروشگاه کولریوت سال گذشته بعد از یک دوره آزمایشی دو ساله وارد این عرصه شد. این شرکت گیاهان معطر را در فضایی بیست برابر کوچک‌تر از زمین کشاورزی مرسوم تولید می‌کند. کِشت محصول به شیوه عاری از آفت‌کش است و ۹۰% آب کمتری مصرف می‌کند.
هزینه تمام‌شده بالا
روی هم رفته، در ده سال گذشته در کشور ما بیش از ۴۰ شرکت وارد فعالیت کشاورزی شهری شده‌اند. آنها شرکت‌های کوچکی هستند که از ”مزارع در فضای بسته” با تکنولوژی پیشرفته فاصله می‌گیرند؛ این مزارع عمدتا در آمریکای شمالی و آسیا دایر می‌شوند. در مزارع عمودی پارامترهای تولید مانند دما، رطوبت و نور از نزدیک پایش شده و با استفاده از حسگرها و الگوریتم‌ها تنظیم می‌شوند. به این ترتیب، می‌توان در سراسر سال حداکثر محصول را تولید کرد.
هرچند، قیمت تمام شده این پروژه‌ها در مقایسه با کشاورزی سنتی بالاست. این متدی است که به طور ویژه برای مناطقی با کلان‌شهرهای بسیار، جالب است. هایسام جیجاکلی استاد دانشکده اگرو-بیو تک، بخشی از دانشگاه لیژ در شهر ژامبلو می‌گوید: «نیویورک محصولات میوه خود را از کالیفرنیا، هزاران مایل دورتر وارد می‌کند. پس مزرعه‌داری عمودی معقول است. بروکسل با ۱/۲ میلیون نفر ساکن، در ۳۰ کیلومتری شهر سن-کتولیژنوئوه واقع شده که در هزاران هکتار زمین محصول پرورش می‌دهد. پس چه علاقه‌ای به توسعه مزارع عمودی دارید؟»
سودآوری مزرعه شهری تنها در ژاپن
جیجاکلی بنیان‌گذار C-RAU (مرکز تحقیقات در زمینه کشاورزی شهری) است که روی امکان‌پذیری و ارتباط مدل‌های مختلف اقتصاد کشاورزی شهری مطالعه می‌کند. «چالش اصلی، توسعه محصول با ارزش افزوده بالاتر برای استفاده در بخش پزشکی یا دارویی است.» به گفته او، ژاپن تنها مکانیست که کشت عمودی سبزیجات درون محفظه می‌تواند سودآور باشد. «سبزیجات ارزش بالایی دارند، اما کشاورزی از آلودگی رنج بسیاری می‌برد، به طوری که ژاپنی‌ها حاضرند برای سبزیجات سالم هزینه بالایی پراخت کنند.»
بازدهی انرژی در پرورش عمودی به طور مستمر افزایش می‌یابد. به گفته یک تحلیلگر اقتصاد کشاورزی این متد برای تأمین غذای جمعیتی که تا ۲۰۵۰ به ۱۰ میلیارد نفر می‌رسد کافی نخواهد بود، اما تکنولوژی می‌تواند پیامدهای تغییرات اقلیمی را جبران کند. او معتقد است، در نتیجه گرمایش کره زمین دیگر نمی‌توان برخی میوه‌ها و سبزیجات را در زمین باز پرورش داد.
سرمایه‌گذاران پول را به مزارع شهری تزریق می‌کنند
ابتکار مزرعه‌داری شهری در طی ۱۵ سال ۲ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاران جذب نموده است. از ۲۰۱۲ بیش از ۳۰۰ شرکت وارد این بازار حاشیه‌ای شده‌اند. نتیجه این کار یک اکوسیستم نسبتا متنوع است: علاوه بر پروژه‌های کشاورزی کلاسیک و اغلب ارگانیک در زمین‌های کوچک شاهد مزارع در فضای بسته هستیم که به شدت از تکنولوژی بهره برده‌اند.
ژان پاتریک شیپرز بنیان‌گذار شرکت مشاوره مایسیلیوم از لیون فرانسه و متخصص کشاورزی شهری می‌گوید: «کشاورزی شهری در سال‌های آینده از اهمیت روزافزونی برخوردار خواهد شد، بخصوص پروژه‌هایی در فضای بسته که به طور سیستماتیک بازدهی را افزایش می‌دهند.»
این شرکت بازار کشاورزی شهری و در فضای بسته در سطح جهانی را مورد آنالیز قرار داد. نتایج نشان می‌دهند توسعه این بخش از ۲۰۱۵ سرعت گرفته و US در این زمینه از اروپا جلوتر است.
در مدت پنج سال ۱۵ شرکت بزرگ در این زمینه ۲ میلیارد دلار بودجه دریافت کردند. بخش عمده آن وارد شرکت آمریکایی پلنتی (۵۴۱ میلیون دلار) در کالیفرنیا و بعد از آن شرکت اینفارم در برلین شد. این شرکت متخصص احداث مزرعه سبزیجات در فضای بسته با نور LED در فروشگاه‌ها است و ۴۰۴ میلیون دلار سرمایه به دست آورده است.
شیپرز می‌گوید: «به لحاظ سایز، بازار مناسب اساسا در US است. اروپا پشت سر آن حرکت می‌کند. در بلژیک نیز تعداد کمی شرکت فعال وجود دارد که سایز آنها نسبتا متوسط است. بزرگ‌ترین پروژه‌ها از کل ۵ میلیون یورو، در حدود ۵۰۰,۰۰۰ یورو سرمایه جذب کرده‌اند.»
با ورود فعالان بزرگ‌تر این وضعیت می‌تواند تغییر کند. «در اولین مرحله شما عمدتا بودجه‌ای در اختیار دارید که در استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنید. حالا موج دوم از راه رسیده که فعالان اصلی صنعتی در حال تغییر مسیر به سوی مزارع در فضای بسته هستند.» در ۲۰۲۰، گروه آلمانی بایر سرمایه‌گذاری مشترکی را در زمینه مزرعه در فضای بسته با صندوق ثروت ملی تماسک سنگاپور آغاز کرد.
