بعد از اولین برداشت از مزرعه دور از ساحل در قطر، شرکت اهداف تازه‌ای را تعیین می‌کند
شرکت سمکنا تولیدکننده سی‌بس از حمایت دولت قطر برخوردار است. این کشور در خاورمیانه در مسیر توسعه بیشتر و تقویت امنیت غذایی خود گام برمی‌دارد.
سایت مزرعه دور از ساحل سمکنا به وسعت ۹۰۰,۰۰۰ متر مکعب در ۳۱ مایلی (۵۰ کیلومتری) ساحل قطر در خلیج فارس واقع شده است.
تنها شرکت آبزی‌پروری دور از ساحل قطر در نوامبر ۲۰۲۰ اولین بچ سی‌بس خود را با موفقیت برداشت کرد و حالا با تعیین اهداف بعدی خود درنظر دارد تولید را دو برابر افزایش داده و با ایجاد تنوع، سایر گونه‌ها را نیز پرورش دهد. توسعه این شرکت از سوی دولت قطر پشتیبانی می‌شود؛ دولتی که نیاز به ارتقاء امنیت غذایی و پاسخ روزافزون به تقاضا برای ماهی تازه را در اولویت خود قرار داده است.
گروه القمرا- یک شرکت خوشه‌ای برجسته در قطر- در راستای برنامه امنیت غذایی وزارت شهرداری و محیط‌زیست قطر (MME)، مزرعه سمکنا را در ۲۰۱۵ احداث کرد. این پروژه از اهداف چشم‌انداز ملی ۲۰۳۰ قطر (QNV2030) پشتیبانی می‌کند. چشم‌انداز ۲۰۳۰ یک نقشه راه دولتی است و طراحی شده تا “قطر را به یک کشور توسعه‌یافته تبدیل کند، به توسعه پایدار دست یابد و یک زندگی شایسته را برای این نسل و نسل‌های بعدی تأمین نماید.” این پروژه ملی در نوع خود اولین پروژه‌ایست که قصد دارد استراتژی ملی برای امنیت غذایی ۲۰۱۸-۲۰۲۳ و استراتژی ۲۰۱۸-۲۰۲۲ را به اجرا درآورد.
محمود طاحون مدیر عملیات و توسعه آبزی‌پروری دریایی در هلدینگ القمرا توضیح داد، قطر با تشخیص اهمیت بخش شیلات در این منطقه و نقش محوری خود در ارتقاء امنیت غذایی برای تشویق سرمایه‌گذاری در آبزی‌پروری چنین استراتژی را پیاده‌سازی می‌کند.
دولت قطر برای حمایت از تولید محلی ماهی سرشار از پروتئین قدم‌های عملی برداشته است. در عین حال به موازات توصیه کارشناسان آبزی‌پروری پتانسیل سایت‌های دریایی دور از ساحل که از تکنولوژی قفس‌های شناور استفاده می‌کنند نیز مشخص شده است.
برنامه‌ریزی مشترک
قبل از احداث هر گونه زیرساخت و با پشتیبانی از سوی فراهم‌کنندگان بین‌المللی تکنولوژی و خدمات آبزی‌پروری، القمرا در خصوص آب موجود در پرورش ماهی دور از ساحل در محیط باز تحقیقات، مطالعات و آنالیزهای عمیقی را به اجرا درآورده است. بعلاوه نیاز بازار قطر نیز مورد ارزیابی قرار گرفت.
در حال حاضر، سایت سمکنا با ۹۰۰,۰۰۰ متر مکعب مساحت در ۳۱ مایلی (۵۰ کیلومتری) ساحل قطر در خلیج فارس واقع شده است. به گفته طاحون، این سایت سالانه دارای ظرفیت تولید ۲,۰۰۰ تن محصول است، و شرکت قصد دارد تا پایان ۲۰۲۲ تولید را دو برابر افزایش دهد.
او در ادامه یادآور شد، ماهی مزرعه به بازار محلی عرضه می‌شود و انتظار می‌رود حجم فعلی تا ۲۰ درصد خودکفایی کشور را تقویت کند. بعلاوه با تضمین کیفیت بالای محصول از امنیت زیستی نیز محافظت نماید. سمکنا از آخرین تکنولوژی موجود استفاده می‌کند.
در حالیکه آبزی‌پروری دور از ساحل می‌تواند حجم زیادی سیفود تولید کند و منازعات با سایر کسانی که از ساحل استفاده می‌کنند را کاهش دهد، اما دور بودن چنین عملیات‌هایی نیازمند یک زیرساخت ویژه است. در خصوص پروژه مزرعه ماهی سمکنا، از ذخیره‌سازی کاملا اتوماتیک خوراک و قایق‌های خوراک‌دهی استفاده می‌شود. علاوه بر آن، “دکل جک‌آپ” شناور نیز در آگوست ۲۰۲۰ نصب شد.
سکوی این دکل که قادر است ۷۰ نفر را در خود جای دهد به چند آشپزخانه و اتاق‌های دارای یخچال مجهز است تا مواد غذایی و مایحتاج کارکنان را به مدت ۳۰ روز تأمین کند. سیستم نمک‌زدایی آب دریا، اتاق‌های کنفرانس و یک سکوی فرود هلیکوپتر نیز از جمله امکانات این دکل است.
در ساحل برای تضمین محصولات تازه و با کیفیت و انتقال سریع آن به بازار یک کارخانه ۱۰,۰۰۰ متر مربعی برای طبقه‌بندی و بسته‌‌بندی محصول در بندر رویس در نزدیکی سایت پروژه ساخته شده است. ماهیان در فاصله برداشت تا نقطه فروش به مصرف‌کننده در دمای پایین- بین ۰ تا ۴ درجه سانتیگراد- نگهداری می‌شوند.
طوحان گفت: «بازخورد از سوی مصرف‌کنندگان بسیار خوب بود. به این ترتیب شرکت قصد دارد گونه‌های دیگری را وارد چرخه تولید کند، از جمله سی‌بریم باله زرد، سرخو و صبیتی. امسال تولید آزمایشی برخی از این ماهیان آغاز خواهد شد.»
تداوم بحران آب و هوایی می‌تواند توسعه را مختل کند
هرچند این پروژه متعهد به تأمین ماهی تازه و ارتقاء امنیت غذایی است، اما افزایش تولید آبزی‌پروری دور از ساحل اقدامیست برای جلوگیری از تهی شدن ذخایر ماهیان. تهدید واقعی این است: یک مطالعه در دانشگاه بریتیش کلمبیا در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد تا ۲۰۹۰ یک-سوم از گونه‌های دریایی در خلیج فارس ممکن است به دلیل افزایش دمای آب، تغییر در میزان شوری و اکسیژن و فعالیت‌های انسانی نظیر صید بی‌رویه منقرض شوند.
کارشناسان دانشگاه قطر نیز اعلام کردند: «در صورتی که مشکل بین‌المللی تولید بیش از حد گازهای گلخانه‌ای که تغییرات اقلیمی را در پی دارد متوقف نشود، هر تلاشی با شکست مواجه خواهد شد.»
