چگونه بارش باران بر پارامترهای آب استخرهای پرورش میگو اثر می گذارد؟ قسمت ۱
بارش باران و پرورش میگو:
بین بارش باران و پرورش میگو ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. معمولا مشکلات پرورش میگو در خشکسالی شدید یا بارش باران سنگین رخ می دهد. مشاهدات نشان می دهد که به طور عمده تلفات شدیدی در طول بارندگی رخ می دهد. در چند سال گذشته، در سطح جهانی شاهد تغییرات شدید آب و هوایی نظیر خشکسالی، بارندگی های سنگین و طوفان های شدید تحت تاثیر پدیده های النینو (El Niño) و لانینا (La Niña) هستیم.
چگونه این تغییرات آب و هوایی بر پرورش میگو در سطح جهان تأثیر خواهد گذاشت؟
باران خطرناک ترین پدیده طبیعی است که می تواند بر فرآیند پرورش در مزارع میگو تاثیر گذار باشد. به طور کلی مزرعه داران زمان مواجهه با مشکلات را فصل های موسمی (Monsoon season) بیان می کنند. ضرر و زیان عمده در فصل های بارانی رخ می دهد. چگونه باران شدید بر پارامتر های آب در مزارع پرورش میگو تاثیر می گذارد؟
بارش باران اثرات بسیار جدی ای بر پرورش میگو دارد. این اثرات عبارتند از گرفتگی عضلانی، از دست دادن اشتها و کاهش مصرف خوراک، تجمع میگو در کناره های استخر (۲ تا ۳ روز بعد از باران) و پدیده آبشش سیاه یا میگوی کثیف. با توجه به برخی مشاهدات و سوابق در جنوب تایلند، ممکن است مرگ و میر میگو از ۲-۳ درصد تا ۵۰ درصد متغیر باشد. ما آمار و اطلاعات مربوط به گزارش های هواشناسی را جمع آوری کردیم. شکی نیست که باران های سنگین می توانند باعث مرگ و میر زیاد در مزارع میگو شوند. با این حال، در صورتی که مزرعه دار نسبت به اقدامات مدیریتی آگاهی داشته باشد می توان از مرگ و میر میگو ها جلوگیری نمود و یا اینکه ضرر و زیان را به حداقل رساند.
بسیار مهم است که کشاورز از اثرات مستقیم و غیرمستقیم باران بر پارامترهای آب در استخرهای میگو آگاهی داشته باشد. در این مقاله، ما در مورد اثرات مستقیم و غیرمستقیم باران های شدید در مزارع میگو بحث می کنیم و جزئیات دقیقی را در مورد نحوه تاثیر بارش بر پرورش میگو مورد بحث قرار می دهیم.
اثرات مستقیم و غیرمستقیم بارش باران بر پرورش میگو
اثرات مستقیم بر روی آب حوضچه های پرورش شامل کاهش دما، اکسیژن، pH، قلیائیت و شوری می باشد. علاوه بر این اختلالات صوتی و موج افزایش یافته و آب باران از دیواره ها به استخر وارد می گردد.
اثرات غیرمستقیم باران، نابودی و سقوط فیتوپلانکتون ها و انباشت مواد آلی در کف استخر است. پس از اینکه دمای آب به حالت عادی برسد، شکوفایی ناگهانی در جمعیت باکتری های استخر ایجاد می شود. همچنین آشفتگی ایجاد شده در لایه های لجن باعث ایجاد لایه بی هوازی (خاک سیاه) شده و میگو را در معرض گاز سمی هیدروژن سولفید (H۲S) قرار می دهد.
نتایج اثرات مستقیم و غیرمستقیم بارش باران بر پرورش میگو عبارتند از:
- وقتی همه موارد بالا اتفاق می افتد، استخر خالی از اکسیژن خالی شده و گازهای سمی مانند H۲S آزاد می شوند.
- میگوهایی که به تازگی پوست اندازی کرده بخاطر در معرض بودن گازهای سمی و پاتوژن ها ضعیف شده و در نهایت تسلیم عوامل بیماری زا و عفونی می شوند.
- ممکن است مرگ و میر ۲-۳ روز پس از بارندگی شدید، رخ دهد.
دما
در طول بارش های شدید یا طولانی و روزهای ابری، نور خورشید کمتر به سطح آبهای استخر خواهد رسید. علاوه بر این وزش باد در سراسر سطح آب استخر می تواند دمای آب را تا ۲-۳ درجه سانتی گراد کاهش دهد. دمای آب مطلوب باید بین ۳۰ تا ۳۱ درجه سانتی گراد باشد. هنگامی که درجه حرارت ۱ درجه سانتی گراد کاهش داشته باشد، جذب غذا توسط میگو ۵ تا۱۰ درصد کاهش می یابد. بنابراین، کاهش ۳ درجه سانتیگرادی دمای آب می تواند سبب کاهش مصرف خوراک تا ۳۰ درصد شود. هنگامی که دمای آب کاهش می یابد، دلپذیری و جاذبه خوراک کمتر شده و میگو که موجودی خون سرد می باشد تحت تاثیر دمای آب استخر قرار می گیرد.
طی کاهش دما فعالیت میگو کاهش می یابد. آنها کمتر حرکت می کنند و تمایل دارند در کف استخر تجمع یابند. این امر به شدت سبب افزایش تراکم میگو در کف استخر می شود. وقتی این اتفاق می افتد، به طور طبیعی رقابت شکل می گیرد و میگو استرس بیشتری را تجربه می کند زیرا برای اکسیژن و فضای محدود رقابت می کنند.
بعد از باران سطح آب سردتر شده و میگو ها به ناچار به سمت مناطق گرمتر در استخر حرکت کرده که متاسفانه معمولا محل تجمع لجن است. در اینجا میگو در معرض گاز سمی H۲S و باکتری های بیماریزا قرار می گیرد. در این مناطق، سطح اکسیژن به طور معمول کم است و در طول دوره ی بارانی، ممکن است به صفر برسد.
زمانی که دمای آب در حالت طبیعی و نرمال باشد، فعالیت میکروبی با افزایش دمای آب افزایش می یابد و به موجب آن، بار آلی را در استخر کاهش می دهد. هنگامی که دمای آب به صورت ناگهانی کاهش یابد، میکروب ها نیز فعالیت خود را کاهش می دهند. این فرآیند منجر به تجمع بیشتر مواد آلی در حوضچه پرورش می شود. هنگامی که پس از چند روز درجه حرارت دوباره افزایش یابد، شکوفایی باکتریایی ناگهانی پدیدار می شود، زیرا مقدار زیادی مواد آلی برای تغذیه میکروارگانیسم ها وجود دارد. باکتری ها طی فرآیند تجزیه مواد آلی اکسیژن بیشتری را مصرف می نمایند و در نهایت موجب کاهش سطح اکسیژن در استخر می شوند.
کاهش ایمنی
بارندگی های سنگین می تواند pH آب حوضچه های پرورش (معمولا ۸) را کاهش دهد. pH باران معمولا حدود ۵/۶ الی ۷ است. باران در مدت کوتاهی به طور مستقیم pH را به میزان ۳/۰ الی ۵/۱ درجه کاهش می دهد. این فرآیند باعث کاهش فوری فعالیت فیتوپلانکتون می شود. هنگامی که pH آب استخر کاهش می یابد، این امر باعث می شود تا مسمومیت H۲S افزایش یابد. H۲S در pH پایین بسیار سمی است. همچنین میگو در شرایط نامساعد نظیر کاهش اکسیژن، افزایش تراکم استخر، افزایش مسمومیت H۲S و کاهش شوری و قلیاییت آب، تحریک به پوست اندازی می شود. بروز این تغییرات در استخر باعث افزایش احتمال مرگ و میر میگوی پوست اندازی کرده طی ۲-۳ روز پس از بارش می شود. با این حال، اغلب مزرعه داران متوجه سطح مرگ و میر نمی شود، زیرا میگو های مرده توسط میگو های دیگر خورده می شود.
به طور مستقیم، کشاورزان این واقعه را تنها زمانی متوجه خواهند شد که میانگین رشد روزانه (ADG) بهبود نیافته است. علامت کلیدی این شرایط چیست؟ هنگامی که مصرف خوراک برای ۱-۲ روز پس از باران سنگین افت می کند، همجنس خواری (cannibalism) رخ می دهد. در نهایت اثر شوک ناگهانی pH منجر به کاهش ایمنی میگو می شود.
اکسیژن محلول پایین
در حوضچه های پرورش میگو، معمولا دو منبع تامین کننده اکسیژن محلول (DO)وجود دارد: ۱- هواده ها ۲- فیتوپلانکتون
در طول بارندگی های طولانی، به دلیل ابری بودن آسمان و عدم دسترسی به نور مستقیم خورشید فعالیت اکسیژن سازی فیتوپلانکتون ها کاهش می یابد. این شرایط نامطلوب است زیرا حتی اگر فعالیت میگو به دلیل تغییرات دما کاهش پیدا کند، نیاز به اکسیژن آن هنوز بالا بوده و یا در حد نرمال است. علاوه بر این، اکسیژن محلول توسط هواده ها نیز تامین می شود و اگر آب به درستی مخلوط نشده باشد، لایه بندی/ رکود آب استخر رخ می دهد. لایه آب شیرین (فرآیند لایه بندی) روی سطح حوضچه باعث می شود که انحلال اکسیژن به سایر قسمت های بدنه آبی به سختی صورت پذیرد. در این وضعیت اگر اقدامات صحیح مدیریتی بلافاصلع صورت نگیرد، سطوح اکسیژن محلول طی نیم ساعت از ۴ ppm به ۲ ppm و سپس ۱.۵ ppm کاهش می یابد.
شوری و قلیاییت
با رقیق شدن آب حوضچه پرورش میگو با آب باران، میزان شوری و قلیاییت هر دو کاهش می یابد. باید توجه داشت که میگو ها برای حفظ سختی پوسته بدن خود نیاز به مواد معدنی کافی در آب دارد. هنگامی که شوری به سرعت کاهش می یابد، میگوی پوسته اندازی کرده نمی تواند همانند حالت طبیعی املاح معدنی را جذب کرده و پوست خود را سخت نماید. در این وضعیت همجنس خواری رخ داده و منجر به ایجاد عفونت در میگو های ضعیف می شود.
جمعیت پلانکتون ها نیز به علت شدت نور کم، شوری پایین و pH کم، کاهش می یابد. همچنین این تغییرات بر جمعیت میکروبی استخر اثر می گذارد؛ زیرا با مرگ جمعیت های باکتریایی مفید، جمعیت باکتری های بیماری زا رشد می نمایند.
اصوات
صدای ریزش باران بر سطح آب استخر برای ما بلند به نظر می رسد؛ حال با توجه به تمایل آب در تقویت کردن صداها تصور کنید که این اصوات برای میگوهای موجود در استخر چگونه به نظر می رسد. این صداها باعث می شود تا استرس زیادی به میگوها وارد گردد. در این وضعیت میگو سعی خواهد کرد که از صداهای بلند فرار کرده و به لایه های پایینی آب در کف استخر پناه برد. با این شرایط آنها در معرض شرایط بد محیطی نظیر کاهش اکسیژن، تراکم بالا، حضور گازهای سمی و درجه حرارت پایین قرار می گیرند.
امواج ناشی از فعالیت باد
لایه لجن موجود در کف استخر های پرورش میگو توسط لایه نازک خاکستری رنگی (اکسیژنه شده) پوشیده شده است. بادهای قوی باعث ایجاد امواج می شوند که لایه خاکستری را مختل می کند. از این به بعد میگو در معرض لجن سیاه (حاصل فعالیت باکتریایی غیر هوازی) که گازهای مختلف سمی مانند H۲S، آمونیاک، نیتریت و متان را آزاد می کند، قرار می گیرد. علاوه بر این آب بارانی که از طریق دیواره ها وارد استخر شده موجب اختلاط لایه های عمقی آب می شود و در نتیجه با جا به جایی لایه های لجن گازهای سمی آزاد می شوند. در معرض این گازهای سمی، میگو ها ضعیف تر شده و مستعد ابتلا به عفونت ها و بیماری ها می شود.
شما می توانید قسمت دوم این مقاله را در لینک زیر بخوانید:
چگونه بارش باران بر پارامترهای آب استخر های پرورش میگو تاثیر می گذارد؟ – قسمت ۲
