تازه‌ها

چشم انداز خوراک گیاهی در آبزی پروری

در یک بررسی جدید مشخص شد افزایش سهم خوراک مبتنی بر گیاه در جیره های ماهی پرورشی می تواند سرعت مصرف آب شیرین، استفاده از زمین و آلودگی حاصل از کود را بالا ببرد.

فرضیه ای که جایگزینی پودر ماهی با مواد گیاهی در آبزی پروری را راه حل مشکلات زیست محیطی صنعت می داند، در این مطالعه به چالش  کشیده شده است.

در یافته های جدید- حاصل کار تیم تحقیقاتی بین المللی و چندرشته ای- پیامدهای زیست محیطی این روند رو به رشد در جایگزینی پودر ماهی با مواد غذایی گیاهی (سویا، کلزا و نخود سبز) مورد بررسی قرار گرفت. محققان با تمرکز بر پرورش میگو، نیازهای غذایی میگوی پاسفید و میگوی ببری، دو گونه رایج پرورشی را تحت نظر قرار دادند.

سپس مدلی از جیره را برای این میگوها ایجاد کردند که حاوی مقدار پایه ۲۰ الی ۳۰ درصد پودر ماهی معین بودند (برای میگو ببری با نیاز پروتئینی بیشتر، درصد بالاتری استفاده شد). در این آزمایش آنها به صورت پله ای خوراک گیاهی را جایگزین نمودند تا تأثیرات زیست محیطی چنین اقدامی ظاهر شود.

این مدل نشان داد که با افزایش خوراک گیاهی و جایگزینی کامل پودر ماهی، ردپای خوراک میگو به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. دلیل آن استفاده زیاد از محصولات گیاهی برای رفع نیازهای غذایی میگو بود. در این بین نیاز به آب شیرین ۶۳% و استفاده از زمین و فسفر (برای کود) بیش از ۸۰% افزایش یافتند. تأثیر استفاده از فرآورده های سویا کمتر از محصولاتی مانند نخود سبز و کلزا بود. این امر به متدهای استفاده شدیدتر از منابع برای پرورش برخی از محصولات گیاهی برمی گردد.

وسلی مالکورپس دانشجوی دکترای دانشگاه استرلینگ و سرپرست این مطالعه می گوید: «افزایش مصرف منابع، قابل توجه است چرا که تنها ۲۰ الی ۳۰ درصد فرمولاسیون خوراک- که پودر ماهی ست- واقعاً جایگزین شد.»

محققان هشدار می دهند، تأثیر کلی این تغییر مواد در آبزی پروری می تواند فشار روی منابع را افزایش دهد و آلودگی حاصل از کود را نیز در اکوسیستم های خشکی که بابت کشاورزی سنتی و پرورش دام آسیب می بینند بالا ببرد. این موضوع به طور ویژه نگران کننده است زیرا آبزی پروری یکی از بخش های تولید مواد غذایی با رشد سریع بوده و  چنانچه تعداد بیشتری از مزارع  ماهی به سوی استفاده از خوراک گیاهی تغییر مسیر دهند، پیامدهای این اقدام افزون خواهد شد.

به شیوه مرسوم، آبزی پروری به ماهی وحشی صید شده در اقیانوس و محصولات جانبی صید که بعدا به پودر ماهی تبدیل می شوند متکی است. به این ترتیب منابع اقیانوسی که از قبل مورد صید بی رویه قرار گرفته اند، فشار بیشتری را تحمل می کنند. اما به دلیل قیمت ارزان تر محصولات کشاورزی در مقایسه با قیمت رو به رشد پودر ماهی، سازندگان خوراک تولید خوراک های حاوی درصد بالاتر مواد غذایی گیاهی را آغاز نموده اند. مالکورپس توضیح می دهد: «مواد متشکله گیاهی که در خشکی پرورش می یابند در سطح گسترده ای جایگزین های پایدار پودر ماهی قلمداد می شوند.»

در این مطالعه  همچنین خاطرنشان شده که وابستگی بیشتر به خوراک گیاهی برای تغذیه ماهیان پرورشی، فشار روی اقیانوس را به زمین منتقل می کند. مالکورپس یادآور می شود خوراک آبزیان تنها درصد کوچکی از محصولات زراعی جهان را مصرف می کند، بنابراین تأثیر آن به اندازه پرورش گاو، عظیم نخواهد بود. او ادعا می کند: «جایگزینی پودر ماهی با مواد گیاهی نباید یک راه حل پایدار برای توسعه سریع صنعت آبزی پروری (میگو) قلمداد شود.»

تقاضای غیرمنتظره برای محصولات زراعی در مقیاس صنعتی جهت تغذیه ماهی می تواند باعث شود تا بسیاری از مشکلات موجود در پرورش دام، در این صنعت نیز تکرار شوند؛ ما به شکل ناکارآمدی محصولات زراعی پرورش می دهیم تا منحصرا حیوانات را تغذیه کنیم. در این پروسه منابع بسیاری به مصرف می رسند و در نهایت قیمت مواد غذایی برای انسان بالا می رود.

البته نتایج به دست آمده بدین معنا نیست که ما باید به طور کامل خوراک گیاهی را از آبزی پروری کنار بگذاریم. به هر حال، یکی از مزیت های آن کاهش تأثیرات شدید مصرف پودر ماهی می باشد. به اعتقاد مالکورپس، ما باید به صورت استراتژیک مواد گیاهی و دریایی را در آبزی پروری مصرف کنیم، تا با دقت بین سیستم های دریایی و خشکی توازن ایجاد شود.

ما می توانیم راه هایی برای استفاده از محصولات جانبی ماهی و ضایعات کشاورزی در خوراک ها پیدا کنیم چرا که یک-سوم از کل غذای تولید شده اتلاف می شود و یا از بین می رود. این روش را می توان با منابع جدید و امیدوارکننده ای مانند جلبک سرشار از پروتئین و مخمر (که تولیدشان ردپای بسیار کمتری به جا می گذارد) ترکیب کرد.

مالکورپس می گوید: «با نگاهی به آینده، باید فرمولاسیونی برای خوراک تهیه کنیم که علاوه بر توجه به فاکتورهای اقتصادی و نیازهای غذایی، هزینه های زیست محیطی را نیز در نظر بگیرد.»