آبزی پروری بین تکامل و پایداری
قزل آلا، ماهی خاویاری، سی بس و سی بریم از جمله رایج ترین گونه های پرورشی در ایتالیا محسوب می شوند.
آبزی پروری، فعالیت پرورش ارگانیسم هایی مانند ماهیان، نرم تنان، سخت پوستان، جلبک و گیاهان دریایی در آب شیرین یا آب دریا است که توسط انسان محدود یا کنترل می شود. بسته به نوع پرورش به این محیط ها استخر، نرسری یا آبگیرهای پرورش ماهی گفته می شود. دریا پروری (Mariculture) بخشی از آبزی پروری است که با پرورش متراکم ماهی، علف دریایی یا میگو در محیط دریا سروکار دارد. پرورش ماهی، تولید ماهی در استخرها یا منابع آبی طبیعی یا مصنوعی است.
قدمت آبزی پروری
یافته های مختلف باستانشناسی نشان می دهد، فعالیت آبزی پروری به تاریخ باستان بازمی گردد و در تمدن های مختلفی که حتی فاصله زیادی از هم داشتند، از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار بوده است. همانطور که نقش-برجسته های ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد نشان می دهند چینی ها در آبگیرها کپور پرورش می دادند و مصری ها تیلاپیا. فنیقی ها و اتروسک ها گونه های مختلف و رومی ها سی بس، سی بریم، مارماهی رنگین، مارماهی و اویستر را در تانک ها در مناطق ساحلی و مرداب ها تولید می کردند.
آبزی پروری امروزه
امروزه آبزی پروری یک صنعت اقتصادی بسیار مهم در تولید مواد غذایی بوده و رشد آن در سراسر دنیا بسیار پرشتاب است، برخلاف صید که در وضعیت بحرانی بسر می برد. این فعالیت به طور ویژه در ایتالیا بسیار رشد کرده و در گذر زمان تکامل یافته است. دلیل آن تنوع زیست محیطی است که سرزمین ما را متمایز می سازد. پراکندگی زیاد مزارع و محصولات پرورشی توجه بسیاری از دانشمندان و سازمان های زیست محیطی را به خود جلب نموده است. همه آنها به برخی جنبه های آبزی پروری اعتراض دارند، بخصوص آبزی پروری فوق متراکم. هم آسیب های زیست محیطی این فعالیت ها و هم احترام به حقوق حیوانات محل بحث و مشاجره در این صنعت است.
مزارع مدرن ماهی باید محصولی سالم و کنترل شده عرضه کنند و در صورت تولید گونه های با ارزش با قیمت پایین تر به محیط زیست توجه کامل داشته باشند.
آبزی پروری با کمک به کاهش صید در دریا، در حافظت از محیط زیست و منابع دریایی سهیم است. این صنعت اجازه می دهد مقادیر و سایزهایی تولید شوند که مورد نیاز بازار و مصرف کننده است و محصولی تازه و کنترل شده بدون مازاد و ضایعات را تضمین می کند.
سازمان خوار و بار جهانی فائو، آبزی پروری را به عنوان راه حلی برای فراهم کردن مواد غذایی، تنوع بخشیدن به رژیم های غذایی و حل مشکل تهی شدن مستمر ذخایر ماهی تعریف می کند. این صنعت علاوه بر کشورهای فقیر برای کشورهای غربی نیز سودآور است.
قابلیت ردیابی و ایمنی غذایی از جمله سایر جنبه های جالب محصول آبزی پروری محسوب می شود، بخصوص به لحاظ انباشتگی زیستی برخی آلودگی ها مانند فلزات سنگین.
امروزه از آبزی پروری “ارگانیک” به لحاظ قابلیت پایداری، بهزیستی حیوانات، کنترل تأثیرات زیست محیطی و محافظت از سلامت مصرف کننده، نیز صحبت می شود.
سالمون، تیلاپیا، پنگوسی، کپور، قزل آلا رنگین کمان، سی بریم، سی بس از جمله رایج ترین گونه های پرورشی در جهان محسوب می شوند. در برخی موارد تولید آبزی پروری جایگزین بهره برداری از حیات وحش شده است، مثلا تولید قانونی خاویار که منحصرا از پرورش ماهی خاویاری به دست می آید (البته در برخی کشورها شکار غیرقانونی آن هنوز ادامه دارد).
در ایتالیا، دوران مدرن آبزی پروری در فاز اول به دهه ۱۹۵۰ تعلق دارد که گونه های پرورشی عمدتا گونه های آب شیرین بودند از جمله مارماهی، کپور، کفال، قزل آلا و گربه ماهی. در دوره اول این ماهیان در آبگیرها به صورت گسترده در چرخه های بیولوژیکی، رشد می کردند.
در دهه ۷۰ گونه های دریایی سی بس و سی بریم به همراه ماهیان خاویاری برخی گونه های بریم و شوریده وماهی تون ،کم کم به گونه هایی با بیشترین حجم پرورش تبدیل شدند.
یک تغییر را می توان در روند پرورش ماهی ایتالیا مشاهده کرد: ما از پرورش ماهی در آبگیرها در دریای آدریاتیک شمالی و پرورش متراکم در مخازن خاکی، به سوی استفاده از قفس های شناور در دریا حرکت کردیم. همچنین اثرات زیست محیطی کمتر، بازدهی بیشتر و مصرف انرژی ارزان تر از جمله دستاوردهای ما در این صنعت است.
گونه های اصلی پرورشی در ایتالیا:
مار ماهی اروپایی از دهه ۵۰ تکثیر می شود. امروزه به دلیل تقاضای پایین تر و محدودیت هایی که برای محافظت از این گونه وضع شده تولید آن کاهش یافته است. این گونه در شمال ایتالیا و منطقه ساردینیا پرورش می یابد.
تکثیر قزل آلا و بخصوص قزل آلا رنگین کمان در شمال ایتالیا بسیار رو به شکوفایی است. این صنعت با فعالیت های تلفیقی به رقابت با سایر کشورهای اروپایی می پردازد.
پرورش ماهی خاویاری در دهه ۸۰ برای استفاده از گوشت و خاویار آن آغاز شد. شمال ایتالیا به پرورش و همچنین صید ماهی خاویاری وحشی اختصاص دارد.
سی بس و سی بریم به صورت متراکم از دهه ۱۹۷۰ در سراسر ایتالیا از جمله جزیره ها پرورش می یابد، ابتدا در مخازن خاکی و بعد در قفس های شناور در دریا.
پرورش ماهی آزاد قطبی (char)، کپور، بس دهان بزرگ در آب شیرین و گونه های دریایی مانند بریم سفید و شوریده در ایتالیا رواج کمتری دارند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه آبزی پروری به لینک زیر مراجعه نمایید:
